عامل سود در تجارت
مضاربه
مُضاربه یا قِراض، قراردادی که در آن، کسی با سرمایه دیگری تجارت می‌کند و سود به دست آمده میان آن دو تقسیم می‌گردد. بر خلاف قرض که در آن سود متعلق به یک طرف است. در فقه، برای مضاربه احکامی وجود دارد. به گفته برخی، مضاربه پیش از اسلام نیز رواج داشته است.
محتویات
مفهوم‌شناسی
مُضارَبَه یا قِراض، قراردادی اقتصادی میان دو طرف که مالک و عامل نامیده می‌شوند. در این قراداد عامل با سرمایه مالک تجارت می‌کند و سود بدست آمده میان آن دو تقسیم می‌گردد [۱] و اگر ضرری به سرمایه وارد شد در صورت افراط و تفریط نکردن عامل در حفظ سرمایه، آن ضرر فقط بر عهده مالک است. [۲]
به گفته برخی از نویسندگان، مضاربه پیش از اسلام رواج داشته و در حقوق رم، انگلیس و فرانسه نیز آمده است. [۳]
ضرورت معامله مضاربه‌ای
علامه حلی درباره ضرورت معامله مضاربه‌ای می‌گوید نیاز، جامعه را به این معامله وادار می‌کند، زیرا سرمایه فقط با گردش زیاد می‌شود و این گونه نیست که هر کسی که ثروتی عامل سود در تجارت داشته باشد قدرت تجارت هم داشته باشد یا هر کسی که استعداد تجارت دارد ثروت هم داشته باشد. [۴]
احکام مضاربه
نظر اکثر فقهای شیعه این است که مضاربه معامله‌ای است مستقل و بخشی از سایر معامله‌ها مانند وکالت و شرکت نیست. هر عامل سود در تجارت چند در برخی احکام مشترک هستند. [نیازمند منبع] بعضی از احکام مهم مضاربه عبارتند از:
- ایجاب و قبول، شرط صحت عقد مضاربه است. اما لازم نیست به صورت لفظ باشند، بلکه به صورت فعلی نیز کافی است. [۵]
- دو طرف مضاربه عامل سود در تجارت باید بالغ، عاقل و مختار باشند. [۶]
- مالک قدرت مالی و عامل نیز قدرت بر انجام تجارت داشته باشد. [۷]
- سرمایه مضاربه باید سکه طلا و نقره یا پول رایج باشد و مقدار آن هم باید مشخص باشد. [۸]
- سود مضاربه باید معین باشد؛ سهم هر یک از طرفین باید به صورت کسر و درصدی از سود باشد. [۹]
- عامل باید با سرمایه، اموری را که در عرف معامله مضاربه‌ای بر عهده عامل است انجام دهد. [۱۰]
تفاوت مضاربه با قرض
در قرض، سود فقط متعلق به کسی است که با سرمایه کار کرده، اما در مضاربه سود به هر دو طرف می‌رسد. [۱۱] مضاربه عقدی دو طرفی است و در هر زمان که عامل یا مالک بخواهد، می‌تواند آن را فسخ کنند. تا زمانی که مضاربه ادامه دارد اگر خسارتی به اصل سرمایه وارد شود باید از سود آن جبران شود. [۱۲] بر اساس فقه با شرایطی می‌توان زیان و خسارت را نیز برعهده طرفین گذاشت. [نیازمند منبع]
حق‌العمل‌کاری در قانون تجارت
حق‌العمل‌کاری(کمیسیون)، قراردادی است که آمر(به عنوان یکی از طرفین قرارداد) با حق‌العمل‌کار منعقد می‌نماید. در واقع حق‌العمل‌کار کسی است که موظف می‌شود به نام خود ولی به حساب فرد دیگر(آمر) معاملاتی را به انجام رساند. انعقاد این قرارداد ممکن است دلایل متعددی داشته باشد برای مثال ممکن است آمر نخواهد نام او در معامله افشا شود، تخصص انجام آن معامله را نداشته باشد، علی‌رغم سرمایه‌ی زیاد به مشتری دسترسی نداشته یا مشتری‌یابی برایش به صرفه نباشد و … پس در نتیجه با انعقاد قرارداد با تاجری دیگر(با عنوان حق‌العمل‌کار) انجام معاملات را به او سپرده و خودش در معامله شرکت نخواهد کرد.
حال می‌خواهیم کمیسیون و ویژگی‌های آن را بررسی نموده و به تفاوت‌های این قرارداد با دیگر نمایندگی‌ها مانند دلالی بپردازیم؛ همچنین جزئیات قرارداد حق‌العمل‌کاری را به تفصیل مطرح کنیم.
تعریف حق‌العمل‌کاری در قانون تجارت
ماده ۳۵۷ قانون تجارت، حق‌العمل‌کاری(کمیسیون) را این‌گونه تعریف می‌کند: حق‌العمل‌کار کسی است که به اسم خود ولی به حساب دیگری(آمر) معاملاتی کرده و در مقابل حق‌العملی دریافت می‌دارد.
با توجه به تعریف فوق می‌توان گفت که در قرارداد کمیسیون، انجام معامله‌ی مد نظر آمر به‌طور کامل به حق‌العمل‌کار سپرده شده و وی در ازای انجام معامله به نام خود، حق‌العمل یا حق السعی دریافت خواهد کرد.
همچنین لازم به ذکر است که حق‌العمل‌کاری طبق بند ۳ ماده عامل سود در تجارت ۲ قانون تجارت، معامله و عملی تجاری خوانده شده است. پس از آن جایی که این عمل، عمل تجاری ذاتی است مانند برخی دیگر از اعمال، لازم نیست توسط موسسات انجام شده تا تجاری تلقی شود؛ البته باید توجه داشت که به موجب ماده ۱ قانون تجارت، حق‌العمل‌کار در صورتی تاجر به حساب می‌آید که شغل معمول خود را حق‌العمل‌کاری قرار داده باشد.
از ویژگی‌های حق‌العمل‌کاری آن است که از عقود جایز به حساب می‌آید که بر اساس آن، طرفین قرارداد حق فسخ دارند.
همچنین باید توجه کرد که حق‌العمل‌کار نسبت به اموال آمر، ید امانی دارد.
از دیگر ویژگی‌ها اصیل بودن طرفین معامله است؛ یعنی حق‌العمل‌کار نسبت به معامله‌ی انجام شده مسئولیت دارد و در واقع طرف اصلی معامله‌ی تجاری(که از طرف آمر به انجام رسانده)، خود او میباشد یعنی در حق‌العمل‌کاری، آمر هیچ تعهدی نسبت به طرف قرارداد و معامله نداشته و این حق‌العمل‌کار است که باید مسئولیت انجام تعهدات قرارداد را به عهده بگیرد چرا که قرارداد به نام او منعقد گشته است.
اگر نیاز به نوشتن لایحه توسط وکیل دارید لطفا با شماره 09124857572 تماس بگیرید .
ماهیت حق‌العمل‌کاری
از نظر ماهیت حق‌العمل‌کاری باید بیان کرد که این قرارداد از انواع نمایندگی بوده که به نام «نمایندگی قراردادی» شناخته می‌شود که در واقع نمایندگی یک قرارداد و رابطه‌ای حقوقی است که بر اساس آن فرد نماینده، عملی را انجام می‌دهد و سود و زیان آن متوجه آمر خواهد بود.
تفاوت حق‌العمل‌کاری با سایر نمایندگی‌ها(وکالت، دلالی و حق‌العمل‌کاری امور گمرکی)
تفاوت حق‌العمل‌کاری با وکالت در آن است که حق‌العمل‌کار بر خلاف وکیل، به نام خود معامله را انجام می‌دهد در نتیجه مسئولیت تعهد قرارداد نیز بر عهده‌ی خود اوست درحالی که وکیل این‌گونه نیست.
همچنین حق‌العمل‌کاری عقدی معوض بوده و وکالت ممکن است معوض یا مجانی باشد.
در حق‌العمل‌کاری سود و زیان معامله مانند وکالت، متوجه آمر است با این تفاوت که حق‌العمل‌کار در برابر طرف معامله نمی‌تواند خود را کنار کشیده و او را با آمر مواجه کند.
تفاوت حق‌العمل‌کاری با دلالی آن است که دلال خودش طرف معامله نبوده و صرفا طرفین معامله را به یکدیگر معرفی نموده و آن ها را راضی به انعقاد قرارداد می‌کند؛ درحالی که طبق آن‌چه گفته شد حق‌العمل‌کار، خودش طرف معامله است.
تفاوت حق‌العمل‌کاری با حق‌العمل‌کاری امور گمرکی نیز از آن قرار است که حق‌العمل‌کار در امور گمرکی ماهیت وکالتی داشته و به نوعی وکیل محسوب می‌شود که حق‌العمل‌کار این‌گونه نمی‌باشد.
شرایط انعقاد قرارداد حق‌العمل‌کاری
به‌طور کلی قانون‌گذار شرایط معین و مشخصی را برای انعقاد این قرارداد ذکر نکرده است اما در ماده ۳۵۸ قانون تجارت تصریح می‌کند که به جز استثنائاتی که ذکر شده، دیگر مقررات مربوط به حق‌العمل‌کاری مانند وکالت است؛ در نتیجه می‌توان برخی گزار‌ه‌ها را نتیجه گرفت که علاوه‌بر قواعد عمومی انعقاد قراردادها، شرایط ذیل برای انعقاد قرارداد حق‌العمل‌کاری وجود دارد:
آمر به حق‌العمل‌کار اعطای اختیار در عامل سود در تجارت زمینه‌ی معامله را تفویض می‌کند و در مقابل، حق‌العمل‌کار مبلغی را به عنوان اجرت(حق‌العمل) دریافت می‌دارد که این اجرت، منوط به سود و زیان آمر نیست مگر این که حق‌العمل‌کار در انجام معالمه، افراط و تفریط کرده باشد که مستوجب جبران خسارت خواهد بود.
از آن جایی که حق‌العمل‌کاری، قراردادی معاوضی است پس حق‌السعی مذکور، ضروری بوده و اصولا به صورت درصدی از ثمن، تعیین می‌شود.
شرایط انعقاد قرارداد به وسیله‌ی حق‌العمل‌کار
حق‌العمل‌کار در زمان انجام معامله باید شرایط زیر را دارا باشد:قصد انشاء
قصد نیابت(قصد انعقاد عقد از طرف آمر)
نکاتی جانبی در زمینه‌ی حق‌العمل‌کاری
حق‌العمل‌کار موظف به بیمه کردن اموال آمر نمی‌باشد مگر آن که آمر این عمل را شرط کرده باشد.
در صورت تقصیر حق‌العمل‌کار، وی موظف است کلیه‌ی خسارات مربوط را به آمر بپردازد. برای مثال اگر مال‌التجاره را به قیمت کمتری نسبت به آن چه آمر معین کرده بوده به فروش برساند، موظف است مابه التفاوت را بپردازد البته باید توجه داشت که اگر بتواند احراز کند که از ضرر بیشتری جلوگیری نموده و این که امکان اطلاع به آمر را نیز نداشته، مسئولیت این مابه‌التفاوت از گردن او برداشته می‌شود.
حق‌العمل‌کار موظف است که معامله را طبق نظر آمر به انجام رساند و اگر مخالف نظر او عملی را انجام دهد، مستحق حق‌العمل تعیین شده نبوده و استحقاق اجرت المثل پیدا می‌کند.) اجرت المثل، میزان اجرتی است که دیگر افراد طبق عرف و شرایط مکان، زمان و …به صورت نوعی دریافت می‌کنند.)
حق‌العمل‌کار موظف است آمر را در جریان اقدامات خود قرار داده و اگر مأموریتی برای او پیش آمد سریعا به اطلاع آمر برساند.
در پایان لازم به ذکر است که حق‌العمل‌کاری در دنیای امروز مخصوصا در معاملات بین‌المللی کاربرد بسیاری داشته و افراد می‌توانند با اطلاع دقیق از قوانین و شرایط آن به خوبی و بدون نقص از این قرارداد بهره ببرند؛ باید توجه داشت که قانون‌گذار در قانون تجارت از ماده ۳۵۷ تا ماده ۳۷۶ اختصاصا به قرارداد حق‌العمل‌کاری پرداخته و تمامی ملزومات این عقد را به صراحت بیان کرده است.
«اطلاعیه پرداخت سود سهام» «قابل توجه سهامداران محترم شرکت گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو»
الف) کلیه سهامداران محترم حقیقی که عضو شرکت تعاونی خاص کارکنان ایران خودرو بوده و دارای حامی کارت می‌باشند سود سهام آنها(با همکاری شرکت تجارت حامی الکترونیک ایرانیان) در تاریخ 30/5/90 به حساب حامی کارت آنان واریز گردیده است .
ب) سود سایر سهامداران محترم حقیقی از طریق شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه از تاریخ 12/06/1390 پرداخت می‌گردد و این گروه از سهامداران محترم می توانند به یکی از سه روش زیر اقدام نمایند.
1- سهامداران محترم با مراجعه به سایت (www.csdiran.com) و تماس با شماره تلفن 33961230 -021 امورسهام می توانند پس از دریافت تکمیل و ارسال نمونه فرم مشخصات سهامداران حقیقی که شامل شماره حساب بانک ملی همراه با کد شبا مربوطه می باشد . شماره حساب اعلام شده را به نمابر شماره 33961297- 021 فکس نمایند.
2- سهامداران محترم می توانند با مراجعه حضوری ( به نشانی : تهران – سعدی جنوبی پایین تراز چهار راه مخبرالدوله جنب بانک ملی ساختمان تقی نیا طبقه همکف تالار خدمات امور سهامداری) و تکمیل فرم مشخصات سهامداران حقیقی نسبت به اعلام شماره حساب شبادار در هر یک از بانک های عضو سامانه شتاب اقدام نمایند.
3- سهامدارانی که اطلاعات آنها در سامانه بورس کامل می باشد( شماره شناسنامه – کد ملی – نام پدر ) می توانند با در دست داشتن کارت ملی از تاریخ 12/06/1390 با مراجعه به یکی از شعب بانک ملی درسراسر کشور سود خود را دریافت نمایند.
ج) سود سهامداران محترم حقوقی از تاریخ 1/10/1390 و از طریق شرکت سپرده‌گذاری قابل پرداخت میباشد.
عامل سود در تجارت
اپلیکیشن تاپ، یکی از پرکاربرد ترین اپلیکیشن های حوزه پرداخت می باشد. از طریق این اپلیکیشن، می توانید گستره زیادی از خدمات پرداخت را با اطمینان از حفظ محرمانگی اطلاعات شخصی و مالی خود، انجام دهید. این اپلیکیشن زیر نظر بانک مرکزی ج. ا. ا. و شرکت شاپرک فعالیت می کند و دارای خدماتی چون: کارت به کارت، مانده گیری(موجودی)، خرید شارژ تلفن همراه و اینترنت، پرداخت قبض، استعلام و پرداخت عوارض آزادراهی خودرو، خرید بیمه نامه، خرید بلیط اتوبوس، قطار و هواپیما، خرید بلیط اماکن گردشگری و . می باشد.
حوزه فعالیت
کارتخوان
كارتخوان‌های فروشگاهی
دارندگان دستگاه‌هاي كارتخوان فروشگاهي شركت تاپ از خدمات پشتيباني گسترده شركت در اقصي نقاط كشور برخوردار هستند. وجود 50 نمايندگي تاپ در سراسر كشور و شركت‌هاي كارگزارهاي در شهرهاي مهم، امكان مراجعه سريع به پذيرندگان داراي مشكل را حداكثر تا 2 ساعت در هر نقطه‌ای از ايران امكان‌پذير نموده است.
درگاه پارسیان
درگاه پرداخت اینترنتی
فراهم آوردن امكان پرداخت الكترونيكي براي فروشگاه‌هاي اينترنتي (e-shops) با رعايت تمامي استانداردهاي امنيتي مربوط به آن، از جمله اقدامات شركت تاپ در راستاي توسعه شبکههاي پرداخت الكترونيكي بوده است. جهت ثبت درخواست درگاه اینترنتی پارسیان به آدرس https://ipgautomation.pec.ir/ مراجعه نمایید.
کارت‌های پارسیان
صدور و پشتيبانی كارت‌های پرداخت
يكي از اساسي‌ترين نيازهاي تجارت الكترونيك، دسترسي به نقدينگي در زمان و مكان دلخواه مي‌باشد. كارت‌هاي الكترونيكي صادره توسط شركت تاپ كه به نيابت از بانك پارسيان صادر مي‌گردد، امكان خريد كالا و خدمات را از گسترده‌ترين شبكه فروشگاهي و خدماتي و همچنين سامانه‌هاي پرداخت اينترنتي و پرداخت همراه را براي دارندگان اين كارت‌ها فراهم مي‌نمايد.
سامانه IVR
سامانه پاسخگویی تلفنی
يكي از فعاليت‌هاي اثربخش شركت تاپ در حوزه ارتقاء رضايت مشتريان و بهبود كيفيت ارائه خدمات به مشتريان را مي‌توان راه‌اندازي مركز پاسخگويي متمركز مشتريان در شركت عنوان نمود. اين واحد به منظور تامين خدمات قابل ارايه به ذينفعان شركت اعم از دارندگان، پذيرندگان، سازمان‌هاي دريافت‌كننده خدمات پرداخت، شعب و نمايندگي‌ها با رويكرد تمركز دريافت درخواست‌ها و ارايه خدمات در يك واحد راه‌اندازي شده است.
تاپیا
باشگاه مشتریان شرکت تجارت الکترونیک پارسیان
تاپیا اپلیکیشن مختص باشگاه مشتریان شرکت تجارت الکترونیک پارسیان می باشد و به موجب این خدمت دارندگان کارت، پذیرندگان کارتخوان و درگاه های نوین تاپ به سهولت و سرعت می توانند از خدمات، جشنواره ها و مراکز شبکه تخفیف بهره مند گردند.
با بهره گیری از قابلیت های تاپیا، کاربران قادر خواهند بود به راحتی فروشگاه های مجازی و حضوری را در مجاورت محل سکونت و یا کار خویش بیابند و با آسودگی در کمال اطمینان خاطر اقدام به خرید توام با لذت تخفیف توسط کارت خود نمایند.
ویژگی‌های تجارت سالم از منظر قرآن
در نوشته حاضر چیستی تجارت و ماهیت تجارت مادی ومعنوی تشریح شده و برخی از ویژگی‌های تجارت سالم از نگاه قرآن مورد بررسی قرار گرفته است.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، در نوشته حاضر چیستی تجارت و ماهیت تجارت مادی ومعنوی تشریح شده و برخی از ویژگی‌های تجارت سالم از نگاه قرآن مورد بررسی قرار گرفته است.
تجارت حقیقی، تجارت با خدا
واژه تجارت از ریشه کلمه عربی تجر به معنای ممارست در خرید و فروش است؛ بنابراین با فروشنده فرق دارد؛ زیرا تاجر کسی است که خرید و فروش را به عنوان یک حرفه انتخاب کرده و محض در کار خرید و فروش است.
از آنجا که تاجر، تجارت را به عنوان یک حرفه انتخاب کرده است، به طور عادی نسبت به زیر و بم خرید و فروش و شیوه‌های آن ماهر است و می‌تواند کالا و خدمات را به شکل مطلوب با سود مناسب به فروش بگذارد و اهداف خویش را در راستای افزایش سود تحقق بخشد.
واژه تجارت چندین بار در آیات قرآن به همین معنای خرید و فروش برای سود به کار رفته است و خدا به صراحت درباره این عمل اقتصادی می‌فرماید:ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اموال یکدیگر را به ناحق مخورید، مگر آنکه تجارتی باشد که هر دو طرف بدان رضایت داده باشید. (نساء، آیه ۲۹)
انسان می‌تواند دو نوع تجارت داشته باشد که شامل تجارت مادی با یکدیگر و تجارت معنوی با خدا است؛ در تجارت معنوی انسان مالی را در راه خدا انفاق می‌کند یا قرض می‌دهد که نتیجه آن نه تنها در آخرت بلکه در افزایش ثروت در همین دنیا و برکت‌یابی ثروت، خودش را نشان می‌دهد و اموال مضاعف می‌شود. بنابراین، انسان نمی‌بایست در تجارت با خدا، گمان کند که زیان کرده است، هر چند که در ظاهر چنین است، ولی در باطن و در تاویل آن در همین دنیا نیز معلوم می‌شود که سود حقیقی برای کسی است که با خدا معامله و تجارت می‌کند.
تجارت با خدا در قالب انفاقات مالی، تجارتی بدون ضرر و بی‌پایانی است که همواره آثار و برکات آن باقی و برقرار خواهد ماند (فاطر، آیه ۲۹)؛ چنانکه تجارت در راه خدا با انفاق مال و جان در صحنه جهاد نیز تجارتی است که انسان را از عذاب‌های دنیوی و اخروی نجات می‌دهد و به بهشت و سعادت ابدی می‌رساند. (صف، آیات ۱۰ تا ۱۲) بنابراین انسان باید در انتخاب طرف تجاری خود دقت کند و با هر کسی تجارت نکند، بلکه همان طور که تاجر خردمند، سعی می‌کند تا با کسی تجارت کند که سود بیشتر و مناسب‌تری را عاید او سازد، می‌بایست با خدایی تجارت کند که سود دنیوی و اخروی‌اش تضمین شده و کامل و تمام است. پس نباید محبت سود مادی اندک دنیوی موجب شود که انسان از سود اصلی سعادت و آسایش و آرامش دست بردارد (توبه، آیه ۲۴)
شایسته است مردان بزرگ چنین تجارتی را در پیش گیرند و همواره در تجارت همانند یک تاجر زیرک و خردمند دنبال تجارتی با سودی مطمئن، بی‌زیان و ابدی باشند و اجازه ندهند که تجارت‌های ظاهری و مادی اندک دنیوی آنان را از اصل هدف زندگی و فلسفه آن دور سازد.(نور، آیات ۳۷ و ۳۸)
تضمین تجاری، ابزار افزایش سرمایه و جهش تولید
همان طوری که از اصل واژه تجارت دانسته شد، تجارت ابزاری اقتصادی برای ایجاد سود و افزایش آن است. تاجر به سبب آنکه در خرید و فروش حرفه‌ای است، به طور طبیعی در کار خویش اهل حساب و کتاب دقیق است. از همین رو تاجران به طور عامل سود در تجارت معمولی همه چیز را کتابت می‌کنند تا میزان سرمایه و نیز سود و زیان در تجارت در دستشان باشد. آنان حتی در تجارت‌های خرد و حاضر نیز این گونه عمل می‌کنند؛ زیرا لازمه تجارت، حساب و کتاب دقیق سرمایه و سود است.
همچنین آنان در انجام معاملات تجاری خویش به نگارش قرارداد توجه خاص دارند؛ زیرا قراردادها تضمین‌کننده است و می‌تواند آنان را در اثبات جزئیات قرارداد توانا سازد و در صورت لزوم آن را به عنوان حجت در محاکم قضایی یا داوری به کار گیرند. از همین رو حتی در تجارت‌های خرد و حاضر نیز به قرارداد و کتابت و نگارش آن اهتمام دارند، هر چند که از سوی خدا مجوزی برای عدم نگارش چنین معاملات خرد و حاضری داده شده است (بقره، آیه ۲۸۲)، ولی مقتضای تقوای الهی آن است که حتی دراین گونه معاملات نیز اسناد مکتوب در اختیار باشد تا مشکلاتی را موجب نشود.
خدا در آیات قرآن برای اینکه سود سرمایه در تجارت به شکلی در ساختار عدالت باشد، قوانین و احکامی را بیان کرده است که در اینجا به آن پرداخته می‌شود؛ زیرا اگر این قوانین مراعات نشود، ممکن است سرمایه دچار زیان شود و نه تنها سودی نصیب تاجر نشود، بلکه سرمایه نیز از دست برود.
باید توجه داشت که تولید بدون توزیع در قالب تجارت نمی‌تواند یک عملیات اقتصادی باشد؛ زیرا عمل اقتصادی زمانی می‌تواند اقتصاد اجتماع را سرپا نگه دارد که در یک شکل مستمر و دایمی باشد. شکی نیست که خرید و فروش متناوب با عدم استمرار دائم نمی‌تواند تضمین‌کننده تولید و سود باشد؛ زیرا زمانی تولید‌کننده با سرمایه‌گذاری به تولید اقدام می‌کند که تضمین فروش و سود وجود داشته باشد؛ در بیع چنین اتفاقی نمی‌افتد، اما در تجارت که دارای ساختار تخصصی برای فروش سودآور است، چنین تضمینی وجود دارد. بنابراین، تولید‌کننده با تجارت می‌تواند این اطمینان را بیابد که فروش سودآور برایش تحقق می‌یابد و می‌تواند سرمایه خویش را نه تنها برگرداند، بلکه سود مناسبی نیز نصیب خود سازد.
به سخن دیگر، تجارت به‌ویژه تجارت خارجی به سبب ارزآوری عاملی مهم برای ایجاد انگیزه قوی در میان تولید کنندگان و سرمایه‌گذاران است؛ چرا که هر چه برنامه تجاری و ساختار آن مستحکم‌تر و قوی‌تر باشد، به همان میزان انگیزه در تولید و سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد. تجارت قوی و پیوند‌های تجاری با کشور‌های دیگر به معنای افزایش تضمینی در صادرات و سودآوری و بازگشت سرمایه و سود به دست تولید کنندگان و سرمایه‌گذاران است. شکی نیست که بازگشت همراه با سود سرمایه خود به تنهایی می‌تواند امید به جهش اقتصادی را موجب شود؛ زیرا فروش تضمینی و سود تضمینی عامل سود در تجارت در چارچوب تجارت ساختاری انگیزه را در تولید کنندگان و سرمایه‌گذاران افزایش می‌دهد.
از آیاتی که خدا در قرآن برای تجارت بی‌پایان پرسود با خود در قالب انفاق و جهاد و مانند آنها بیان می‌کند، معلوم می‌شود که تضمین تجاری نقش اساسی در ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری است. (توبه، آیه ۲۴؛ فاطر، آیه ۲۹؛ صف، آیات ۱۰ تا ۱۲) بنابراین، آن آیات اختصاصی به حوزه اعتقادی ندارد، بلکه در عرصه مباحث اقتصادی و تجارت مادی دنیوی نیز به عنوان یک اصل عقلی می‌بایست مورد توجه قرار گیرد؛ در حقیقت آیات قرآن براساس یک اصل عقلی به این نکته توجه می‌دهد که ایجاد انگیزه در سرمایه‌گذاری منوط به تضمین سود بیشتر است تا این گونه سرمایه‌گذار و تولید‌کننده را تشویق به عمل سرمایه‌گذاری و تولید کند. پس همان طوری که خدا تضمین می‌دهد که در تجارت با خودش تضمین سود و سرمایه است، دولت نیز باید این‌گونه به سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان تضمین دهد که با سرمایه‌گذاری و تولید، سود و سرمایه تضمین می‌شود.
البته از آنجا که مسئولیت دولت در ساختار اجتماعی، اساسی و اصلی است، لازم است تا به عنوان نظارت عالی در تجارت خارجی تضمین‌هایی را برای صیانت از سود و سرمایه به سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان داخلی بدهد تا انگیزه برای تولید و سرمایه‌گذاری به حدی افزایش یابد و به دنبال آن جهش اقتصادی محقق شود.
تجارت سالم، عامل افزایش سود و سرمایه از نظر آموزه‌های قرآن، تجارتی می‌تواند قوام بخش اجتماع باشد که بر اساس ساختار عدالت سامان یافته باشد، به طوری که همگان عدالت را در زندگی و ساختار تجاری حس کنند.
به سخن دیگر، ایجاد امنیت و اصلاح ساختار اجتماعی منوط به اجرای قوانین الهی است که عقل سلیم و نقل وحیانی کاشف از آن است. وقتی اجتماعی اقتصاد و تجارت خویش را بر اساس چارچوب‌های عدالت سامان دهد و بخواهد در قالب قوامین بالقسط حتی حقوق و سهم دشمنان را مراعات و وفا کند (نساء، آیه ۱۳۵؛ مائده، آیه ۸) به طور طبیعی چنین اجتماعی به صلاح می‌رسد و اصلاحات اقتصادی و اصلاح اجتماعی را به دنبال خواهد داشت. (هود، آیه ۸۵)
خدا در قرآن به مومنان هشدار می‌دهد که فساد اقتصادی در هر شکلی می‌تواند اجتماع انسانی را به تباهی بکشاند و نه تنها مشروعیت سیاسی را از میان بردارد، بلکه روابط اجتماعی میان افراد یک اجتماع مختل شود. (نساء، آیه ۲۹)
اصولا نخستین آثار تباهی و فساد اقتصادی در رفتار اجتماعی و فرهنگی بروز و ظهور می‌کند که از جمله آنها سقط جنین و کفر به دنبال فشار اقتصادی یا احتمال فشار و کمبود اقتصادی است. (همان؛ انعام، آیه ۱۵۱؛ اسراء، آیه ۳۱)
ویژگی‌های اساسی تجارت سالم از نگاه قرآن عبارت است از:
۱. عدالت محور: تجارتی می‌تواند از سوی خدا مورد ضمانت قرار گیرد و رشد و پیشرفت را به دنبال داشته باشد که عدالت در آن به شکل ملموس و محسوس به چشم آید. بی‌گمان در مسائل تجاری که بنیاد آن بر کمیات است، استفاده از ابزار‌های تشخیص کمیات بسیار مهم و اساسی است. از همین رو بر روی کیل و پیمانه و ترازو تاکید خاص می‌شود. البته برخی از موارد تجارت در ساختار کیفیت ساماندهی می‌شود؛ بنابراین در این موارد نیز نمی‌توان در کیفیت محصول و خرید و فروش کم گذاشت که قرآن از آن به بخس تعبیر می‌کند. پس تجارتی می‌تواند موجب صلاح و خیر اجتماع باشد و جامعه را به سوی تعالی و پیشرفت همه‌جانبه سوق دهد که بر محور و مدار عدالت کمی و کیفی باشد.(اعراف، آیه ۸۵؛ انعام، آیه ۱۵۲؛ مطففین.آیات ۲ و ۳)
۲. مراعات عناصر فرهنگی: تجارت به عنوان یک عمل اقتصادی نمی‌تواند بیرون از دایره اصلی و محوری فلسفه زندگی سامان یابد؛ از آنجا که فلسفه زندگی را فرهنگ شکل می‌دهد، فعالیت‌های اقتصادی می‌بایست ناظر به عناصر فرهنگی باشد که فلسفه زندگی است. بر همین اساس، اقتصاد اسلامی باید به عناصر فرهنگی اسلام، چون نماز و جهاد و انفاق و زکات و خمس و مانند آن توجه داشته باشد و برای عدالت همه‌جانبه و فراگیر برنامه‌ریزی داشته باشد. در این راستا تاجران نباید تنها به فکر سود و سرمایه مادی دنیوی باشند، بلکه می‌بایست افزون براینکه تجارت خویش را به گونه‌ای ساماندهی و برنامه‌ریزی می‌کنند که به امور فرهنگی آسیبی نرساند و مانعی برای آن نباشد، بلکه به امور فرهنگی کمک و یاری رساند. از همین رو تجار اسلامی، برنامه‌ریزی در روز‌ها و برنامه‌های خاص دینی همانند جمعه و مناسک حج را به گونه‌ای انجام می‌دهند که امور فرهنگی در درجه اول اهمیت قرار گیرد بی‌آنکه به تجارت و سود و سرمایه اقتصادی زیانی وارد شود. (جمعه، آیه ۹؛ بقره، آیه ۱۹۸؛ مائده، آیه ۲)
۳. تنظیم اسناد مالی: از دیگر واجبات و لوازم تحقق تجارت سالم آن است که اسناد مالی حتی نسبت به تجارت خرد نیز انجام شود و همه جزئیات معامله و تجارت نقدی یا نسیه مدت‌دار به شکل دقیق ثبت و ضبط شود؛ زیرا این اسناد خود به نوعی تضمین و ضمانتی برای معامله و تجارت و تامین‌کننده جهش اقتصادی و تولید و صادرات است. (بقره، آیات ۲۸۲)
۴. رضایت طرفین: در معاملات و تجارت لازم است رضایت طرفین به خوبی و روشنی کسب شود و هیچ‌گونه اجبار و اکراه در آن راه نیابد؛ زیرا اکراه و اجبار و مانند آنها موجب می‌شود که اصل معامله و تجارت مخدوش باشد و از صحت خارج شود؛ چنانکه می‌تواند برکت و آثار مثبت تجارت را از میان بردارد و خدا برکت زدایی از چنین معاملاتی کند. (نساء، آیه ۲۹)
۵. اجتناب از معاملات حرام:هر گونه تجارت به شکل کم فروشی، گران فروشی، کم‌گذاری و بخس، حرام فروشی، پلید فروشی و مانند آنها موجب بطلان معامله است.(بقره، آیه ۲۷۵؛ مطففین، آیات ۱ تا ۳.هود، آیه ۸۵)
۶. یاد خدا: انسان باید در هر حال به یاد خدا باشد؛ معنا و مفهوم یاد خدا و ذکرش، هدف‌گذاری هر کاری برای خدا است؛ زیرا کسی که یاد خدا را داشته باشد، فلسفه وجودی خود و افعالش را خدا قرار می‌دهد و تلاش می‌کند کاری را انجام دهد که ربوبیت و پروردگاری الهی اقتضا می‌کند. پس هرگز بر خلاف فلسفه آفرینش و اهداف آن عمل و رفتار نمی‌کند. این گونه است که احکام و قوانین الهی را مراعات کرده و بر آن است تا در هر کاری از جمله تجارت، اهداف الهی را برآورده سازد که تامین‌کننده اهداف انسانی متعالی نیز است؛ زیرا اهداف الهی جز اهداف متعالی برای انسان نیست و همه قوانین و احکام الهی در راستای رشد و کمال یابی انسان است. به هر حال، عدم غفلت از خدا در معاملات و تجارت می‌بایست در دستور کار قرار گیرد تا اقتصادی سالم و جهش‌زا تحقق یابد. نتیجه عدم غفلت از خدا، توجه به عناصر فرهنگی است که در بالا اشاره شد.(نور، آیه ۳۷؛ جمعه، آیه ۱۰؛ بقره، آیه ۲۸۲)
